Transitie

Een transitie is een structurele verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld economie, cultuur, technologie, instituties en natuur en milieu. Of gewapende conflicten.
De volkeren zijn op drift. Als er nu mensen zijn die vinden dat de huidige vluchtelingenstroom wel heel erg veel lijkt op de grote volksverhuizingen van de pre-middeleeuwse tijd begrijp ik dat wel. Tussen de tweede en vijfde eeuw trokken volkeren van uit het Noord-oosten naar het Westen. De Romeinen waren ondergegaan aan hun eigen succes, en met de stroom nieuwe Europeanen kreeg het voormalige West-Romeinse rijk een geheel nieuwe impuls. De middeleeuwen waren begonnen. Het werd druk in Europa, het werd eigenlijk overal druk door het groeien van de wereldbevolking. En iedereen wilde zijn positie verstevigen. De Middeleeuwen hebben een slecht imago. Dark Ages. Een machtige kerk en sterke adel die de massa dom hield en uitbuitte. Pestepidemieën en onnozelheid. Toch is dit maar voor een klein deel waar. Het is ook de tijd van het ontstaan van handel, hanzesteden en universiteiten. Een nog meer verfijnde machtspolitiek naar Romeins voorbeeld. De Karolingische renaissance, De Borgias, Machiavelli...niet bepaald zielige stakkers. Migratie brengt ook ontwikkeling.

Het is dan wel niet door het wegvallen van het centrale gezag in het rijke Europa waar de mensen anno 2015 door aangetrokken worden. Gezag genoeg tegenwoordig, zij het enigszins contactgestoord. Het lijkt er sterk op dat iedereen zijn eigen agenda aan het afwerken is, ook in de benadering van de verschillende oorlogen op allerlei verschillende plekken. De puinhoop wordt met de dag groter, het zal jaren duren voordat iemand de lange termijn gevolgen zal durven te duiden. De meeste mensen zien alleen de echt in het zicht springende gevolgen, en dat zijn groepen migranten. Iemand heeft ooit bedacht dat je een onderscheid kunt maken tussen economische en politieke migranten, maar uiteindelijk maakt dit al eeuwenlang niets uit. Migranten komen en gaan. En dat hebben ze altijd gedaan.

"Ongeruste Nederlanders" (want iets anders mogen we ze niet noemen) maken een aantal erg grote denkfouten. De eerste is de neiging te denken dat Nederland een land is met een eigen identiteit en dat alles wat binnen komt die identiteit bedreigd. Nederland is pas een officieel land sinds 1815 en daarvoor kun je niet eens spreken van echt soevereine landen. Als je gaat kijken naar waar de roots van de Europeanen liggen, merk je al snel dat die "vaste wortels" helemaal niet bestaan. De Britten zijn (behoudens "natives" zoals de Picten) eigenlijk Scandinaven en Germanen, "wij" ook overigens, de meeste Italianen zijn eigenlijk Hunnen en zelfs de Noord Afrikaanse kust is door Oost-europese volkeren aangevuld. Onze zuivere Nederlandse cultuur bestaat helemaal niet, omdat er simpelweg niet zoiets bestaat als een zuivere cultuur. Cultuur of de uitingen daarvan zijn altijd volledig tijdsgebonden. We zijn voortdurend bezig om te shoppen in allerlei culturen en levensopvattingen, of we nu manager zijn of bouwvakker, of we nu mediteren of naar de "Mac" gaan. Zuivere en onbezoedelde culturen zijn misschien wel ergens, maar ze bevinden zich zeker niet hier, misschien in een ver oerwoud zonder wifi.

Nederlanders denken daarnaast dat de oorlog al meer dan zestig jaar voorbij is omdat we op dit stukje Europa toevallig in betrekkelijke vrede leven, en dat dat de realiteit is. Maar de oorlogen waar ook het Nederlandse leger al dan niet via verschillende coalities bij betrokken is worden simpelweg ergens anders uitgevochten en zorgen voor een constante vluchtelingenstroom bestaand uit meer dan vier miljoen mensen. Die komen niet allemaal uit het Midden-Oosten. Ze komen uit Afrika, voormalig Oost-Europa en de Baltische staten, Latijns-Amerika...
90% blijft hangen in de eigen regio, wereldwijd zijn er echter continu mensen aan het rondtrekken om een plek te vinden waar ze wel in een bestaan kunnen voorzien. Die komen uiteraard niet allemaal hiernaartoe. Hier komt maar een heel klein deel langs. De meesten zullen dus hier niet blijven, een deel zal zich hier wel vestigen. En zal daarmee deel zijn van de constante verandering die culturen ondergaan. Want dat is transitie.

Na de volksverhuizingen zijn er sinds de middeleeuwen dus verschillende keren enorme vluchtelingenstromen naar onze lage landen gekomen. Je kunt ervan uit gaan dat zoiets iedere keer wel voor spanningen gezorgd zal hebben. En dit heeft geen enkel effect gehad op het zich herhalen van de geschiedenis.
Je zit op een bankje in de zon en opeens komt er iemand naast je zitten. En in eerste instantie zal er genoeg ruimte op het bankje zijn, maar je voelt je toch opeens in je ruimte beperkt. Je bent je totaal bewust van een persoon naast je, ook al blijf je voor je uit kijken en ogenschijnlijk in je eigen wereld. Je kunt ervoor kiezen om de ander te laten voor wat 'ie is en verder te gaan met je boek en besluiten dat je op zich geen last hebt van die ander. Of je kunt ervoor kiezen je ontzettend te irriteren aan het feit dat de persoon naast je wel heel erg hard ademhaalt.
Human nature...
Maar uiteindelijk is het allemaal niet meer dan een beetje opschuiven op dat bankje.
Het verandert allebei niets aan het principe van transitie.
Dat is.
Daar kun je een mening over hebben.
Net als over het weer.
Water.
Zuurstof.
Licht en donker.