Wonderlijk

Mijn vak is meestal leuk om te geven, ook al lijkt het erg oubollig.
Want let's face it, geschiedenis is letterlijk altijd gelul achteraf...
Soms is het een wrang vak, want het maakt pijnlijk helder wat er allemaal fout gaat, maar geeft geen enkele hint over hoe het wel aan te pakken.
Ik heb hoe dan ook een paar enthousiaste liefhebbers er tussen zitten dit jaar, en ook dat is erg plezierig als ik les geef.
Dit jaar hebben mijn groepen Vietnam in het examen.
Na een dik half uur napalm en ander grof geweld werd al snel de parallel getrokken met wat er nu in Irak gaande is.
In een documentaire beschreef een amerikaanse soldaat hoe hij altijd te horen had gekregen dat heel Vietnam uit gevaarlijke communisten bestond en dat ze allemaal het bloed van de amerikaanse soldaten wel konden drinken.
Hij was verschillende keren opnieuw teruggestuurd, steeds naar dezelfde streek, en moest verbijsterd vaststellen dat hij van Vietnam was gaan houden.
Vechten in een ver land is tot daaraantoe, maar als je de mensen en kinderen in zo'n land leert kennen, wordt het best moeilijk om ze op bevel overhoop te schieten.
Dat had deze soldaat aan den lijve ondervonden.
Hij hield van de rijstvelden, van de geur van de grond na de regentijd en van de hartelijkheid van de mensen in het dorp waar ze vaak overnachten.
Hij heeft er veel gefilmd, om in ieder geval de idee van het land dat hem na aan het hart was gegroeid mee terug naar Amerika te nemen.
Mijn groep vroeg zich onmiddelijk af of dat nu ook in de woestijnen van Irak zou gebeuren, dat er een coalitie-soldaat op een dag wakker wordt en denkt : "ik wil hier eigenlijk helemaal niet weg, de mensen zijn hier zo mooi..."..
In December 1914 werd er tijdens de kerstnacht een lied gezongen in een Vlaanderse loopgraaf.
Honderd meter verderop, in de andere loopgraven wordt hetzelfde lied in de eigen, andere, taal meegezongen.
Iedereen is ver van huis en heeft het stervenskoud, heimwee en eigenlijk geen idee waar het nu eigenlijk precies om beginnen is.
Al wekenlang bevechten ze elkaar om een onzinnig stuk weiland dat tot frontlinie is verklaard, en even vaak veroverd en verloren wordt als de opslag tijdens een potje tafeltennis.
Vanuit de modderputten waar ze in eten, slapen, vechten, brieven schrijven, kaarten, zich scheren en zelfs hun feesten vieren kunnen ze letterlijk tijdens de stille momenten horen wat hun tegenstander doet...en nu wordt er dus gezongen.
In de stilte die daarop volgt bedenkt een soldaat opeens hoe absurd de situatie is.
Hij, een duitser, maakt een "make-shift" witte vlag van een redelijk schoon stuk kleding en loopt, wellicht met onzekere benen het niemandsland binnen tussen de twee loopgraven in.
En de andere kant kijkt over de rand en staat op.
Massaal komen de soldaten uit de grond gekropen en zien elkaar voor het eerst in de ogen.
De oorlogspropaganda van het thuisfront had hen altijd voorgehouden hoe slecht, onmenselijk en nietig de ander was, en nu konden ze zien dat het niet waar was.
Het waren mensen net als zij, en dan wordt het een heel stuk lastiger om ze zomaar te doden...
In de dagen die erop volgen worden de doden en gewonden gezamenlijk weggebracht.
Men viert samen kerstmis, deelt de cadeaus van thuis opgestuurd uit, en de dagen worden gevuld met veel praten en voetballen met elkaar.
De oorlog stond stil.
Op sommige frontlokaties heeft deze wapenstilstand tot eind Januari geduurd.
Men noemde het een kerstwonder.
De generaals hebben het jaar daarna rond de kersttijd heel duidelijk laten weten dat wie naar voren zou lopen in de kerstnacht, met de bedoeling de vijand de hand te schudden in plaats van hem te liquideren, beschouwd werd als een deserteur en de achterblijvers hadden het uitdrukkelijke bevel om gericht te schieten...
Sindsdien dus nagenoeg geen kerstbestanden meer.
Het is wellicht gechargeerd, maar het lijkt erop dat alleen die mensen die boven hun maquettes en kaarten gebogen staan in een veilig hoofdkwartier een paar kilometer verderop van het slagveld van een stevige oorlog houden.
Ze spelen een soort van levend stratego, het spel ligt opeens stil en dat is niet de bedoeling.
Een vrede van onderop, door het volk ingezet, tart hun hele voorstellingsvermogen van een wereld die van boven af geregeerd dient te worden.
De oorlog had dat eerste jaar afgelopen kunnen zijn, en heel misschien had zo zelfs een tweede wereldoorlog helemaal niet hoeven ontstaan...
Die parallel tussen Vietnam en Irak en de rol van propaganda daarin was dus niet zo vergezocht.
Datzelfde mechanisme speelt nog steeds een rol in welk gewapend conflict dan ook tot op de dag van vandaag.
Hoe gemakkelijk is het om te vechten tegen een vijand die alleen maar slecht kan zijn.
De angst die hiermee gekweekt wordt richt zich uiteindelijk naar binnen, daardoor kijkt iedereen vooral naar de gemakkelijk te vinden verschillen, en bedenkt zo de gefingeerde importproblematiek, want "je hebt toch gehoord hoe verkeerd ze daar bezig zijn, en nu doen ze het hier straks ook al, dus kijk uit...".
Soms laat mijn vak ook zien dat we helemaal niets van de geschiedenis geleerd hebben.
Het wordt weer eens tijd voor een beweging van onderop.
Ik blijf een hopeloze idealist...
http://www.metsenschilt.com/info/9053304096.html
http://www.amerigo.nl/ow/wo1/9038803184.html
http://www.geocities.com/~worldwar1/default-kerst.htm